Ülkücülük, Türk milliyetçiliğine dayalı bir siyasi ve ideolojik akım olarak bilinir. Bu kavram, Türk milletinin birlik ve beraberliğini savunan, milliyetçilik ve vatan sevgisini temel alan bir dünya görüşünü ifade eder. Ülkücülük, özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Türkiye’nin siyasi ve sosyal hayatında etkili olmuş ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) çatısı altında kurumsallaşmıştır.
ÜLKÜCÜLÜK NEDİR?
Ülkücülük, Türk milletinin tarihsel köklerine, kültürüne ve değerlerine sahip çıkmayı amaçlayan bir milliyetçilik anlayışıdır. “Ülkü” kelimesi, ideal veya ulaşılmak istenen yüksek hedef anlamına gelir. Bu bağlamda ülkücülük, Türk milletinin birlik ve beraberliğini koruyarak milli hedeflere ulaşmayı amaçlar.
Ülkücülük; Türk kimliğinin korunması, vatan sevgisi, bağımsızlık ve İslam değerlerinin savunulması gibi temel unsurları içerir. Türk-İslam kültürüne bağlılık ve ahlaki değerlerin korunması, ülkücülük ideolojisinin merkezinde yer alır.
ÜLKÜCÜLÜĞÜN KÖKENİ VE TARİHSEL GELİŞİMİ
Ülkücülük fikrinin kökenleri, Ziya Gökalp ve Nihal Atsız gibi Türkçülük akımının önde gelen isimlerinin fikirlerine dayanır. Ziya Gökalp’ın “millî mefkûre (ülkü)” ve Nihal Atsız’ın “millî ülkü” kavramları, ülkücülük fikrinin temelini oluşturmuştur.
• 1944 Olayları: Nihal Atsız’ın Orhun dergisinde dönemin başbakanı Şükrü Saracoğlu’na yazdığı mektuplarda, Türkçülük politikalarından sapma olduğunu belirtmesi ülkücü hareketin ilk kıvılcımlarını ateşlemiştir. Bu süreçte Nihal Atsız ve Alparslan Türkeş’in de aralarında bulunduğu birçok kişi tutuklanmıştır.
• 1950-1953: Türk Milliyetçileri Derneği’nin faaliyetleri sırasında “ülkü” ve “ülkücü” kavramları kullanılmaya başlandı.
• 1965: Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nin (CKMP) liderliğine Alparslan Türkeş’in geçmesiyle ülkücülük siyasi bir hareket olarak kurumsallaşmaya başladı. Türkeş’in “Dokuz Işık Doktrini” ülkücülüğün siyasi manifestosu oldu.
• 1969: CKMP’nin adı Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) olarak değiştirildi. Türkeş, bu süreçte “Tanrı Dağı kadar Türk, Hira Dağı kadar Müslümanız” sloganını kullanarak ülkücülüğün temelini Türk-İslam sentezi üzerine kurdu.
TÜRK-İSLAM ÜLKÜSÜ
Ülkücülük, zamanla “Türk-İslam Ülküsü” adıyla anılmaya başlandı. Seyyid Ahmet Arvasi ve Dündar Taşer gibi isimlerin katkılarıyla Türk-İslam Ülküsü fikri ideolojik bir yapı kazandı. Bu yapı, hem Türk milliyetçiliğini hem de İslam değerlerini ön planda tutuyordu.
Türkeş’in ideolojisi, laiklik konusunda Atatürkçü çizgide kalırken, Türk-İslam sentezine dayalı bir milliyetçilik anlayışını benimsedi. Bu durum, Nihal Atsız gibi seküler Türkçülerin eleştirilerine neden oldu. Atsız, MHP’nin İslamcı bir çizgiye kaydığını belirterek partiden ayrıldı.
ÜLKÜCÜ HAREKETİN SİYASİ YOLCULUĞU
Ülkücülük, 1970’li yıllarda özellikle gençler arasında hızla yayıldı. Ülkü Ocakları, milliyetçi gençlerin örgütlenme merkezi haline geldi. Anti-komünist söylemler ve milliyetçi propaganda, ülkücü hareketin kitleselleşmesini sağladı.
• 1970’ler: Ülkü Ocakları, milliyetçi gençlerin örgütlenmesi açısından önemli bir rol oynadı. Komünizme ve sol ideolojilere karşı milliyetçi ve muhafazakâr bir çizgi izlendi.
• 1980 Darbesi: 12 Eylül 1980 Darbesi sonrasında MHP ve Ülkü Ocakları kapatıldı.
• 1987: Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) adıyla siyasi faaliyetler yeniden başladı.
• 1991: MÇP’nin Refah Partisi ile ittifakı, ülkücü hareket içinde tartışmalara neden oldu.
• 1993: Muhsin Yazıcıoğlu ve arkadaşları MHP’den ayrılarak Büyük Birlik Partisi’ni (BBP) kurdu.
• 1997: Alparslan Türkeş’in vefatından sonra MHP liderliğine Devlet Bahçeli seçildi.
BBP VE İDEOLOJİK AYRILIK
1990’lı yıllarda ülkücü hareket içinde İslamcı ve Türkçü unsurlar arasında ayrışmalar yaşandı. Muhsin Yazıcıoğlu ve arkadaşları, İslamcı çizgide bir milliyetçilik anlayışını benimseyerek Büyük Birlik Partisini kurdu.
Bu dönemde ülkücülük, Atatürkçü ve laik milliyetçilik anlayışına daha fazla ağırlık verdi. MHP ise Türkeş’in “Türklük bedenimiz, İslamiyet ruhumuzdur” söylemiyle Türk-İslam Ülküsü çizgisinde kalmaya devam etti.
ÜLKÜCÜLÜK GÜNÜMÜZDE NASIL BİR KONUMDA?
Günümüzde ülkücülük, MHP ve Ülkü Ocakları bünyesinde siyasi ve ideolojik olarak varlığını sürdürüyor. 1997 yılından itibaren Devlet Bahçeli’nin liderliğinde ülkücü hareket, milliyetçi çizgisini korumaya devam etti.
Ülkücülük, günümüzde milliyetçi ve muhafazakar kesimler arasında güçlü bir tabana sahiptir. Türk milliyetçiliği ve İslam değerlerini birleştiren ideolojik yapı, siyasi arenada etkisini korumaya devam ediyor.
