İslam’da mübarek kabul edilen Ramazan ayı, manevi bir yenilenme ve ibadet ayıdır. Kur’an-ı Kerim’in bu ayda indirilmeye başlanması, Ramazan’ı diğer aylardan ayıran en önemli özelliklerden biridir. Bu ayda oruç tutulur, sahura kalkılır, iftar yapılır ve teravih namazı kılınır. İşte Ramazan’ın temel kavramları:
ORUÇ
Oruç, İslam’ın beş şartından biri olup, tan yerinin ağarmasından güneş batana kadar yeme, içme ve belirli davranışlardan kaçınarak Allah’a ibadet etmeyi ifade eder. Kur’an-ı Kerim’de oruç ibadeti şu şekilde belirtilmiştir:
“Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı.” (Bakara, 2/183)
Oruç, insanı sabırlı olmaya, nefsini terbiye etmeye ve takvaya erişmeye teşvik eden bir ibadettir.
SAHUR
Sahur, oruca niyet etmek için fecrin doğmasından önce yenen yemektir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), sahurun bereketli olduğunu belirterek, “Sahura kalkın, çünkü sahurda bereket vardır.” (Buhari, Savm, 20) buyurmuştur.
Sahur, gün boyu tutulacak oruç için fiziksel hazırlık sağlamanın yanı sıra, manevi olarak da Ramazan’ın ruhuna uygun bir şekilde başlamayı sağlar.
İFTAR
İftar, güneşin batmasıyla orucun açılmasıdır. Hz. Peygamber (s.a.v.), iftar vakti geldiğinde orucu geciktirmeden açmayı tavsiye etmiştir. Genellikle su ve hurma ile açılan iftar, Ramazan’ın paylaşım ve birlik ruhunu yansıtan önemli bir ibadettir.
İftarla ilgili bir hadis-i şerifte şöyle buyrulmaktadır:
“Oruçlu müminin iki sevinç anı vardır: Birisi iftar ettiği zaman, diğeri de Rabbine kavuştuğu andır.” (Buhari, Savm, 9)
TERAVİH NAMAZI
Teravih, Ramazan ayına özel olarak kılınan nafile bir namazdır. İslam peygamberi Hz. Muhammed (s.a.v.), bu namazı cemaatle kılmaya teşvik etmiş ve bu ibadetin Ramazan gecelerini ihya etmenin önemli bir yolu olduğunu belirtmiştir.
Teravih, hem bedensel hem de ruhsal arınmaya katkıda bulunan bir ibadet olup, Ramazan’ın manevi atmosferini tamamlayan en önemli ibadetlerden biridir.
İMSAK
İmsak, orucun başlayıp sahurun sona erdiği vakittir. Sabah ezanıyla birlikte imsak vakti girer ve oruç başlar. Kelime anlamı olarak “kendini tutmak, alıkoymak” demektir.
İmsak vakti, sahur yemeğinin bitirilmesi ve orucun niyet edilerek başlanması açısından önemlidir.
FİTRE (Fıtır Sadakası)
Fitre, Ramazan orucunun tamamlanmasının şükrü olarak verilen sadakadır. Maddi durumu yerinde olan Müslümanların Ramazan Bayramı öncesinde ihtiyaç sahiplerine fitre vermesi vaciptir.
FİDYE
Fidye, sağlık durumu elvermediği için oruç tutamayan ve bunu telafi edemeyecek olan kişilerin verdikleri maddi bedeldir. Fidye miktarı, bir kişinin günlük yiyecek ihtiyacını karşılayacak şekilde belirlenir.
Kur’an-ı Kerim’de fidye ile ilgili şu ifade yer almaktadır:
“Oruç tutmaya gücü yetmeyenler bir yoksulu doyuracak kadar fidye verirler.” (Bakara, 2/184)
KADİR GECESİ
Kur’an’ın indirildiği gece olan Kadir Gecesi, Ramazan ayının en mübarek gecesi kabul edilir. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:
“Biz onu (Kur’an’ı) Kadir gecesinde indirdik.” (Kadir, 97/1)
Bu gecenin bin aydan daha hayırlı olduğu belirtilmiş ve ibadetle geçirilmesi tavsiye edilmiştir.
RAMAZAN’IN MANEVİ ÖNEMİ
Ramazan ayı, yalnızca aç kalmak değil, aynı zamanda sabır, şükür, paylaşım ve ibadet ayıdır. Bu ay boyunca yapılan dualar, sadakalar ve ibadetler, müminlerin manevi dünyasını zenginleştiren önemli unsurlardır. Oruç ve diğer ibadetlerle, kulun Allah’a olan yakınlığı artar ve Ramazan, ruhen arınma fırsatı sunar.
