Diyarbakır’da güvercin kültürü oldukça gelişmiş bir yapıdadır. Günümüzde kentleşmeyle birlikte güvercin kültürünü yaşatan kişiler azalsa da, halen güvercin besleyen ve bu kültürü devam ettiren kişiler bulunuyor. Diyarbakır güvercin ırkları, tarihi çok eskilere dayanan bir kültürün mirası olarak günümüzde 600 yıl öncesine kadar sürdürülebiliyor. Diyarbakır yerli güvercinleri hakkında tüm bilgileri sizlerle paylaşıyoruz.
Tarihi kaynaklara baktığımızda kesin olmamakla birlikte dünyadaki ilk güvercin festivalinin Diyarbakır’ın Silvan ilçesinde yapıldığı düşünülüyor. Kentleşmeyle beraber apartmanlarda yaşamaya başlayan halk, apartman ortamında besleyemediği güvercinleri, güvercin otellerinde beslemeye devam ediyor. Diyarbakır güvercin fiyatları 2024 bilgilerine ek olarak güvercin pazarı hakkında da bilgiler bulabileceksiniz. İşte ayrıntılar…
Diyarbakır Güvercin Irkları Nelerdir?
Diyarbakır güvercinleri, tarihi çok eskilere dayanan bir kültürün mirası olarak günümüzde halen popülaritesini koruyor. 600 yıllık bir geleneğin sürdürüldüğü Diyarbakır’da güvercin yetiştiriciliği yapmak, günümüzde de birçok kişinin uğraştığı bir hobi konumundadır. Diyarbakır güvercin pazarı Türkiye’nin diğer şehirlerine nazaran oldukça değerli kabul edilirken, güvercinlerin ise ırksal sınıflandırılması söz konusudur.
Diyarbakır güvercin ırkları ve türleri şu şekildedir:
|
Irk |
Türleri |
|
Göğsü Ağ (Ak) |
Kürenk, Atlas, Zeytuni, Gugala, Narinci, Ciğeri |
|
Ketme |
Ketmeatlas, Bozak, Ketmeciğeri, Ketmegökela, Ketmekürenk, Ketmeyusufi |
|
Kızılbaş |
Karabaş, Sarıbaş, Kızılbaş, Mavibaş, Zeytunibaş |
|
İçağlı |
Zengi, Tahini, Gümüşkuyruk, Kara, Miski, Yusufi |
Şimdi Diyarbakır güvercinlerini ırk ve tür bakımından detaylı olarak inceleyelim…
1- Göğsü Ağ (Ak)
Diyarbakır güvercin ırklarından birisi olan göğsü ağ – ak, kendi içerisinde altı tür güvercin barındırıyor. Diyarbakır güvercinleri arasında yer alan göğsü ağ – ak ırkında kürenk, atlas, zeytuni, gugala, narinci, ciğeri gibi türler bulunmaktadır. Şimdi bu güvercin türlerinin özelliklerini inceleyelim.
Diyarbakır güvercin ırkları arasında yer alan göğsü ağ – ak ırkına ait güvercin türleri ve özellikleri şu şekildedir:
- Atlas: Atlaslar, zifiri siyah bir renge sahiptir. Parlak ve yoğun yapıda olan renk yapısı, paçasız güvercin türleri içerisinde dikkat çeker. Ayakları tüysüz olan atlas güvercininin göğsünde gül adı verilen bir püskül bulunmaktadır. Diyarbakır yerli güvercin ırkları arasında atlası diğerlerinden ayıran özellik de bu püsküldür. Bu güvercinin beyaz gagalı olması tercih sebebidir. Göğüs ve boyun kısmında kolye adı verilen belirgin bir özellik yer alırken ayrıca başlarında da takka adı verilen bir çıkıntı bulunmaktadır.
- Narinci: Diyarbakır güvercin ırklarından göğsü ağ ırkına ait narinci türü, koyu sarı tonlarda renge sahiptir. Paçalı güvercinler arasında değerlendirilen bu güvercin türünün göğüslerinde gül bulunmamalıdır. Paçaları ise ayak parmaklarını örtecek uzunlukta olmalıdır. Narinci güvercin türünde de kolye ve takka gibi belirgin özellikler bulunur. Ayrıca elif ya da saz adı verilen kırkanatlık olmamalıdır.
- Ciğeri: Ciğeri güvercinler, kırmızı ya da koyu kiremit rengine sahiptir. Paçalı türe sahip olan bu güvercinlerin göğsünde gül bulunmaz. Ancak beyaz kolye ve takka bulunur. Gagaları, tırnakları beyaz renkte olmalıdır. Kanatlarında kırkanatlık durumu olmamalıdır.
- Gugala (Gökala): Gökelalar mavi tonlarda paçalı bir güvercindir. Göğüslerinde gül bulunmamakla beraber kolye ya da takka bulunabilir. Diyarbakır güvercin ırkları ve türleri arasında yer alan Gökalanın kanatlarındaki şeritler, belirgin bir özellik olarak dikkat çeker.
- Kürenk: Diyarbakır güvercinleri arasında kürenkler kül rengi ya da daha açık tonlara sahip bir renktedir. Göğüs bölümünde gül yoktur ve kolye ya da takka bulunabilir. Gövde renginin koyu tonlarda olması tercih edilir. Kürenklerin gaga ve tırnak rengi beyaz olmalıdır ve tıpkı gugala gibi kanatlarında şeritleri vardır.
- Zeytuni: Diyarbakır güvercinleri arasında zeytuni renge sahip olan güvercinler, zeytuni olarak tanımlanır. Göğüs yapısında gül vardır ve bu özellik, kuşun net değerini belirler. Beyaz kolyesi bulunan zeytunilerde takka da vardır. Kuyrukları zeytuni renkte olan bu türün telekleri on iki adettir.
2- Ketme
Diyarbakır güvercin ırklarından ketmeler altı renk grubunda değerlendirilir. Ketmeatlas, Bozak, Ketmeciğeri, Ketmegökela, Ketmekürenk, Ketmeyusufi gibi türleri bulunmaktadır.
Diyarbakır yerli güvercin ırklarından olan ketme ırkına ait güvercin türleri şu şekildedir:
- Ketmeatlas: Ketmeatlas güvercinleri siyah renk yapısına sahiptir. Bununla birlikte diğer güvercinlere göre parlak yapısı dikkat çeker. Göğsünde gül bulunan ketmeatlas güvercinlerinin ayrıca kakülü bulunmaktadır.
- Bozak: Diyarbakır güvercin ırklarından olan ketme güvercinlerindeki bir tür olarak bozak, sarı renkli yapısıyla dikkat çeker. Parlaklığı ise diğer ketme güvercinleriyle aynı düzeydedir. Sarı tonlarındaki göğüs gülü güvercinin değerini belirlerken aynı zamanda takka adı verilen kakül de bulunmaktadır.
- Ketmeciğeri: Diyarbakır güvercinleri arasında ketmeciğeri, koyu kırmızı rengiyle oldukça dikkat çeker. Diğer güvercin türlerindeki gibi göğsünde gül bulunur ve takka adıyla kakül bulunmaktadır.
- Ketmegökela: Ketmegökela güvercinleri, paçalı yapısıyla ön plana çıkar. Mavi tonlarda renge sahip olan bu güvercinler, parlaklığıyla adeta büyüleyici bir görünüme sahiptir. Ayaklarındaki paçalar, belirgin bir özellik olarak diğerlerinden ayırıcı unsurdur. Göğsünde gül bulunmamakla beraber kolye, takka gibi yapılar değişkenlik gösterebilir.
- Ketmekürenk: Diyarbakır güvercin ırklarından olan tekme güvercin ırkında ketmekürenk türü, ketmegökela güvercinleriyle benzerlik taşır. İkisini birbirinden ayıran en temel unsur ise ketmekürenk güvercinlerinin kül renginde ya da açık tonlarda bir renge sahip olmasıdır.
- Ketmeyusufi: Ketmeyusufi, zeytuni renge sahiptir. Renk ne kadar parlak, koyu ve canlıysa, kuşun değeri o kadar artış gösterir. Ayaklarında paça yoktur ve bilekten itibaren tüysüzdür. Ketmeyusufi güvercinlerinde takka adı verilen kakül bulunmaktadır. Diyarbakır güvercinleri arasında ketmeyusufi, göğüs gülü ya da fırfır adı verilen yapı bulunur.
3- Kızılbaş
Diyarbakır güvercin ırkları arasında kızılbaş ırkı, kendi içerisinde beş alt türe ayrılmaktadır. Diğer ırklarda olduğu gibi kül rengine sahip tür elde edilememiştir. Diyarbakır güvercinleri arasında kızılbaş ırkına ait türlerin tamamı aynı özellikleri sergiler, sadece renk değişiklik gösterir. Kızılbaş güvercin ırkının genel özellikleri ise takka yapısının bulunması, miğferli olması, kanat teleklerinin dört beş tanesinin kendi renginde olması, kuyruk teleklerinin ise tamamının kendi renginde olması gibi sıralanabilir.
Diyarbakır güvercin ırklarından olan kızılbaş güvercin ırkına ait türlerde renkler şu şekildedir:
- Karabaş: Siyah
- Sarıbaş: Sarı
- Kızılbaş: Kırmızı
- Mavibaş: Mavi
- Zeytunibaş: Zeytin Rengi
4- İçağlı
Diyarbakır yerli güvercin ırkları arasında içağlı ırkına ait türler de kendi içerisinde benzer özellikler taşır. Zengi, Tahini, Gümüşkuyruk, Kara, Miski, Yusufi olmak üzere toplamda altı alt türü bulunmaktadır. Güvercinlerin hepsinde kakül ya da takka adı verilen baş yapısı vardır. Türlerin tamamında göğüs gülü ya da fırfır adı verilen yapı yoktur.
Tüm türlerin kanatlarında şerif bulunmaktadır. Güvercinlerin tamamında gaga ve göz yapısının beyaz renkte olması tercih sebebidir. Sadece Zengi ve Kara türlerde siyah renkli gaga yapısı normal karşılanır.
Diyarbakır güvercin ırklarından olan içağlı için altı türdeki renkler şu şekildedir:
- Zengi: Siyah
- Tahini: Sarı
- Gümüşkuyruk: Kırmızı
- Kara: Mavi – Gök Rengi
- Miski: Kül – Açık Renk
- Yusufi: Zeytuni – Zeytin Rengi
Diyarbakır Güvercin Fiyatları 2024: Mezat, İhale, Satılık
Diyarbakır güvercin ırklarına dair bilgileri paylaştıktan sonra, kısaca fiyatlarına dair detayları aktaralım. Diyarbakır güvercin fiyatları, ilgili tür özelliklerine, görünümüne ve yapısına göre değişiklik göstermektedir. Ayrıca güvercinler yavru ve yetişkin olmak üzere ikiye ayrılarak da fiyatlanabiliyor. Diyarbakır güvercin mezatı için farklı noktalarda çeşitli ihaleler düzenlenebilmektedir.
Diyarbakır güvercin fiyatları 2024 yılında şu şekildedir:
- Diyarbakır güvercinlerinin fiyatları satıcılar arasında değişmekte olup bir adet güvercin için ortalama 1.500 TL – 10.000 TL aralığındadır.
- Diyarbakır kürenk güvercin fiyatları ise görünümü, özellikleri ve yapısı nedeniyle biraz daha pahalıdır ve ortalama 5.000 TL – 10.000 TL arasındadır.
Diyarbakır Güvercin Kültürü Hakkında
Diyarbakır güvercinlerinin 600 yıllık tarihi ve bilinen 18 türü içermesi nedeniyle, günümüzde de halen yaşatılan kültürel bir miras olarak değer gördüğünü söyleyebiliriz. Diyarbakır güvercin ırkları, zamanla güvercin yetiştiriciliğinde bilgi birikimi sonrasında elde edilmiş, halen çalışmalar devam etmektedir.
Diyarbakır güvercin kültürü hakkında özellikle 1515 yılından sonra 10 Eylül tarihi itibariyle her yıl düzenlenen kurtuluş şenliklerinde güvercin yarışmaları dikkat çekmiştir. Osmanlı zamanında yaşanan bu gelişme, aynı zamanda dünyada ilk kez güvercin yarışmasının düzenlendiğine işaret ediyor.
Diyarbakır güvercin ırklarıyla şehir genelinde güvercin yetiştiriciliği, kentleşmeyle birlikte eskiye nazaran giderek azalsa da bu kültür halen yaşatılmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Diyarbakır güvercin ırklarıyla alakalı en çok sorulan sorular şu şekildedir:
1- Diyarbakır'da hangi ırk güvercinler meşhur?
Diyarbakır yerli güvercin ırkları arasında göğsü ağ – ak ve ketme ırkları, “kürenk” türünü içermesi nedeniyle oldukça popülerdir ve değer görür.
2- Diyarbakır güvercin pazarı nerede?
Diyarbakır güvercin pazarı, Yenişehir ilçesi Şehitlik semtinde 5. sokakta yer almaktadır.
