İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı (İBB) Ekrem İmamoğlu’nun üniversite diplomasının iptal edilmesi gündemdeki yerini korurken, vatandaşlar cumhurbaşkanı olmak için hangi şartların gerektiğini merak etmeye başladı. Resmi Gazete’de yayımlanan Yüksek Seçim Kurulu (YSK) kararına göre, cumhurbaşkanı adayı olabilmek için belli başlı kriterler bulunuyor. Peki, Cumhurbaşkanı olmak için şartlar nelerdir? Kimler aday olabilir? İşte detaylar…
CUMHURBAŞKANI ADAYLIK ŞARTLARI NELERDİR?
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) açıkladığı resmi karara göre, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve aşağıdaki şartları taşıyan kişiler cumhurbaşkanı adayı olabilecek:
• 40 yaşını doldurmuş olmak
• Yükseköğrenim mezunu olmak
• Milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmak
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) üyeleri arasından veya TBMM üyeleri dışından en az 20 milletvekilinin yazılı teklifi ile aday gösterilmek
• En son yapılan milletvekili genel seçimlerinde aldıkları oyların toplamı birlikte yüzde 10’u geçen siyasi partiler tarafından ortak aday gösterilmek
KİMLER CUMHURBAŞKANI OLAMAZ?
Cumhurbaşkanı adaylık şartlarını taşımayan veya aşağıdaki durumlardan birine sahip olan kişiler cumhurbaşkanı adayı olamaz:
• 40 yaşını doldurmamış olanlar
• Yükseköğrenim mezunu olmayanlar
• Askerlik hizmetini yapmamış olanlar
• Kısıtlı olanlar veya kamu hizmetinden yasaklı olanlar
• Bir yıl veya daha fazla hapis cezası ya da ağır hapis cezası almış olanlar
• Affa uğramış olsalar bile;
• Zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik
• İnancı kötüye kullanma, dolanlı iflas
• Resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma
• Devlet sırlarını açığa vurma
• Terör eylemlerinden mahkum olanlar
• Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) belirli maddelerinde yer alan siyasi ve ideolojik suçlardan mahkum olanlar
• Devletin güvenliğine ve anayasal düzene karşı suç işleyenler
CUMHURBAŞKANI ADAYLIK SÜRECİ NASIL İŞLER?
Cumhurbaşkanı adaylık süreci, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından belirlenen usul ve esaslara göre yürütülüyor. Adaylık süreci şu şekilde işliyor:
• TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından en az 20 milletvekilinin yazılı teklifi ile aday gösterilebiliyor.
• Aday gösterilen kişinin TBMM üyesi olması durumunda, aday hariç en az 20 milletvekilinin yazılı desteği gerekiyor.
• En son yapılan milletvekili seçimlerinde aldıkları geçerli oyların toplamı birlikte yüzde 10’u geçen siyasi partiler, ortak cumhurbaşkanı adayı gösterebiliyor.
• Aday gösterilen kişinin yazılı muvafakat vermesi zorunlu tutuluyor.
ÜNİVERSİTE MEZUNİYETİ ŞART MI?
Cumhurbaşkanı adayı olabilmek için yükseköğrenim mezunu olmak şart. Anayasa’nın 101. maddesi gereğince, cumhurbaşkanı adaylarının üniversite diplomasına sahip olması gerekiyor. Üniversite mezunu olmayan kişiler, diğer şartları sağlasalar bile adaylık hakkı elde edemiyor.
KİMLER TARAFINDAN ADAY GÖSTERİLEBİLİR?
Cumhurbaşkanı adaylığı için iki temel yol bulunuyor:
1. TBMM üyelerinin desteği ile adaylık: En az 20 milletvekili tarafından yazılı teklif yapılması gerekiyor.
2. Halk desteği ile adaylık: En son yapılan milletvekili genel seçimlerinde aldıkları geçerli oyların toplamı birlikte yüz
