Van Gölü’nün endemik türü inci kefalinin stoku, göç hareketleri ve alansal dağılımı üzerine yapılan projede, bilim insanları gölde toplam bin kilometrelik hidroakustik tarama gerçekleştirdi. Tarama, suyun altına gönderilen ses dalgalarıyla balıkların miktarını, konumlarını ve büyüklüklerini hesaplamayı amaçladı. Yapılan araştırmada, gölde yaklaşık 240 milyon erişkin inci kefali bulunduğu tespit edildi.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü’nden Prof. Dr. Ali Cemal Gücü, balık stokunun azaldığına dikkat çekerek, “Son bir hafta içinde aldığımız verileri analiz edeceğiz ama önceki yıllardaki verilerle karşılaştırdığımızda durum pek iç açıcı değil” dedi.
Proje detayları ve işbirliği
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Van Gölü’nün inci kefali neslinin devamlılığını sağlamak amacıyla 2017 yılında başlattığı ‘Van Gölü İnci Kefali Stokunun İzlenmesi’ projesi, Elazığ Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ve ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü işbirliğiyle yürütülüyor. Projenin ilk etabı tamamlandıktan sonra Tarım ve Orman Bakanlığı, kapsamı genişleterek 5 yıl daha devam ettirdi.
İnci Kefali'nin önemi ve tehditler
Prof. Dr. Gücü, inci kefalinin ekonomik açıdan önemli bir tür olduğunu belirterek, “Denizlerde hamsi ve sardalya neyse, iç sularda da inci kefali odur. Bu türün en iyi şekilde korunması gerekiyor” dedi. İnci kefalinin, tuzlu ve sodalı sularda yaşadığını ancak üremek için tatlı sulara göç ettiğini vurgulayan Gücü, çevresel faktörlerin tür üzerinde önemli etkiler yarattığını söyledi. Ayrıca, bu yıl kıyılarda bulunan yavru balıkların daha öbeklenmiş halde gözlemlendiğini belirterek, göl çevresindeki üreme alanlarında ciddi sorunların olabileceğine dikkat çekti.
Isınma ve su seviyesi endişeleri
Araştırmalar kapsamında göldeki ısınma hızı da takip ediliyor. Prof. Dr. Gücü, Van Gölü'nün su sıcaklığının hızla arttığını belirterek, bu durumun üreme dönemi için tehlikeli olabileceğini ifade etti. “Kuraklığın ve su seviyesindeki değişimlerin ciddi etkileri olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Balıkçılar yavru balıkları avlamıyor
Prof. Dr. Gücü, balıkçılık faaliyetlerinin incelendiği çalışmada, balıkçıların bilinçli bir şekilde yavru balıkları avlamadığını ve bu durumun olumlu bir gelişme olduğunu belirtti.
Gelecek için umut
Elazığ Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü Su Ürünleri Mühendisi Dr. Ferhat Demirol, inci kefalinin ülkemiz iç sularındaki avcılıkta önemli bir yere sahip olduğunu belirterek, “Tarım ve Orman Bakanlığı olarak, inci kefalinin neslinin devam etmesi için çalışmalar yürütüyoruz” dedi.
Koruma ve yönetim planları
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Ataman Aytuğ Atıcı, inci kefalinin korunması ve yönetim planlarının oluşturulması gerektiğine dikkat çekerek, “Bu türün sürekli takip edilmesi ve gelecek nesillere aktarılması gerekiyor” dedi.
Bu araştırma, inci kefalinin geleceği ve Van Gölü ekosisteminin sağlığı açısından kritik öneme sahip.