HABER - Ali Çekdar KORKMA
Siverek, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin kalbinde yer alan, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle öne çıkan bir şehirdir. Şanlıurfa’ya bağlı olan bu ilçe, İslam’ın ve imanın güçlü bir şekilde yaşandığı, asaletli ve cesur insanların diyarıdır. Siverek’in tarihi, camileri, kendine özgü örf ve adetleriyle göz kamaştıran, kültür mozaiğiyle adeta bir cazibe merkezi konumundadır.
Bağları, üzüm türleri, pekmezi, pestili, narı, sütü, peyniri, ayranı ve temiz havasıyla tanınan Siverek; Karacadağ’ın batısında, Diyarbakır-Şanlıurfa-Adıyaman üçgeninde kurulmuştur. Tarihi M.Ö. 5000’li yıllara kadar uzanmakta ve Asurlular tarafından kurulan kale etrafında gelişmiştir.
SİVEREK’İN TARİHİ GELİŞİMİ
Siverek, tarih boyunca Sümerler, Akadlar, Asurlular, Hititler, Bizanslılar ve Araplar gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Özellikle Asurlular döneminde kale inşa edilmiş, Bizans döneminde Diyarbakır’a yapılacak saldırılara karşı önemli bir savunma noktası olmuştur. İslam orduları tarafından Halid bin Velid önderliğinde fethedilmiş, ardından Emeviler ve Abbasiler döneminde gelişimini sürdürmüştür.
Selçuklular döneminde Bozan Bey tarafından fethedilen Siverek, zamanla Urfa Kontluğu, Musul Atabeyliği ve Zengi Devleti gibi farklı yönetimlerin eline geçmiştir. 1517’de Yavuz Sultan Selim’in Mercidabık Seferi sırasında Osmanlı topraklarına katılmış ve 1535 yılında Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı hakimiyeti pekişmiştir.
1908 yılında mutasarrıflık ilan edilerek, Çermik, Hilvan ve Viranşehir Siverek’e bağlanmıştır. 1923 yılında il statüsü kazanan Siverek, 1926 yılında çıkarılan kanunla tekrar ilçe yapılarak Şanlıurfa’ya bağlanmıştır .
SİVEREK DAHA ÖNCE DİYARBAKIR’A BAĞLIYDI
Osmanlı döneminde Siverek, Diyarbakır Vilayeti’ne bağlı bir kaza (ilçe) olarak yönetilmiştir. Cumhuriyet’in ilk yıllarında da idari olarak Diyarbakır’a bağlı kalmış, 1923 yılında kısa bir süre için vilayet statüsüne kavuşmuştur. Ancak, 1926 yılında çıkarılan düzenlemeyle Şanlıurfa’ya bağlanmıştır. Siverek’in idari bağlılık değişimi, sosyal ve kültürel yapısında önemli etkiler yaratmıştır.
SİVEREK’İN İSMİNİN KÖKENİ
Siverek ismi tarih boyunca çeşitli değişikliklere uğramıştır. Sümer ve Hitit kaynaklarında “Sevavorah”, Asur kaynaklarında “Sevaverek”, Bizanslılarda “Sevaverek”, Araplarda “Süveyda” ve İran kaynaklarında “Serrek” gibi isimlerle anılmıştır. “Süveyda” kelimesi Arapçada “kalpteki siyah nokta” anlamına gelmektedir. Zamanla bu isimlerin birleşimiyle “Siverek” ismi ortaya çıkmıştır.
SİVEREK’İN İL OLMA MÜCADELESİ
1923-1926 yılları arasında vilayet statüsünde olan Siverek, aşiret çatışmaları ve dönemin politik şartları nedeniyle tekrar ilçe yapılmıştır. Günümüzde geniş yüzölçümü, nüfus potansiyeli ve kültürel dinamikleriyle yeniden il olma talepleri zaman zaman gündeme gelmektedir. Siverek, yüzölçümü (4314 km²) açısından pek çok ilden daha büyüktür ve gelişime açık bir merkezdir.
URFA VE DİYARBAKIR İLÇE OLMA DURUMU
Siverek, coğrafi olarak Diyarbakır’a daha yakın olmasına rağmen, idari olarak Şanlıurfa’ya bağlıdır. Bu durum, ilçenin sosyo-kültürel yapısında çeşitli etkilere neden olmuştur.
Bazı dönemlerde Siverek’in tekrar Diyarbakır’a bağlanması veya il statüsü kazanması yönünde talepler gündeme gelmiştir. Ancak, bu talepler bugüne kadar resmi olarak hayata geçirilmemiştir.
Siverek’in tarihi ve kültürel zenginliği, bölgedeki önemini korumaktadır. İl statüsü kazanma yönündeki taleplerin gelecekte nasıl şekilleneceği ise zamanla netlik kazanacaktır.
SİVEREK MİLLETVEKİLLERİ LİSTESİ
Siverek, TBMM’nin ilk dönemlerinde önemli milletvekilleri yetiştirmiştir. 26 Haziran 1926 tarih ve 404 sayılı Resmî Ceride’de yayımlanan 877 sayılı Kanunla ilçe olmuştur.
TBMM 1. Dönem Milletvekilleri:
• Abdülgani Ensari
• Bekir Sıtkı Ocak
• İhsan Sağlam
• Mehmet Rauf Bey
• Mehmet Sırrı Tayanç
• Mustafa Lütfi Azer
TBMM 2. Dönem Milletvekilleri:
• Cudi Paşa
• Halil Fahri Gürmen
• Abdulkadir Kadri Kürkcü
• Mahmut Odabaşı
Bu isimler, Cumhuriyetin kuruluş sürecinde Siverek’in temsiliyetinde önemli roller üstlenmişlerdir.
SİVEREKLİ GÜNÜMÜZ POLİTİKACILARI
Günümüzde Siverek kökenli birçok önemli siyasetçi hem yerel yönetimlerde hem de ulusal platformlarda görev almaktadır.
ALİ MURAT BUCAK
Ali Murat Bucak, 2024 yerel seçimlerinde Adalet ve Kalkınma Partisi’nden Siverek Belediye Başkanı seçilmiştir. Siyasi kariyeri boyunca Siverek’in kalkınmasına yönelik projeleriyle dikkat çekmektedir.
ZÜLFÜKAR İZOL
Zülfükarİzol, 22. Dönem Adalet ve Kalkınma Partisi Şanlıurfa Milletvekili olarak görev yapmıştır. Siverekli olan İzol, hem siyaset hem de tarım alanında önemli çalışmalar yürütmüştür.
MUSTAFA KEKE BUCAK
Mustafa Keke Bucak, Siverek Belediyesi’nde Başkan Yardımcısı olarak görev yapmaktadır. Yerel yönetimde aktif bir şekilde çalışmalarını sürdürmektedir.
CUMALİ BAYRAM
Cumali Bayram da Siverek Belediyesi’nde Başkan Yardımcılığı görevini yürütmektedir. İlçe genelinde sosyal projelerde aktif rol almaktadır.
İZZET ÖZAĞAÇHANLI
İzzet Özağaçhanlı, Siverek Belediyesi Başkan Yardımcılarından biridir. Kentin altyapı ve üstyapı projelerinde etkin sorumluluk üstlenmektedir.
