Dünya Sağlık Örgütü’nün maymun çiçeği virüsü (mpox) için dünya genelinde acil durum ilan etmesinin ardından, virüsle ilgili pek çok soru gündeme geldi. Bu durum, hem sağlık otoriteleri hem de halk arasında endişelere yol açtı. Maymun çiçeği virüsü hakkında merak edilen tüm detayları ve önemli bilgileri sizlerle paylaşıyoruz...
Maymun çiçeği virüsü nedir?
Maymun çiçeği virüsü, genellikle Orta ve Batı Afrika'da görülen bir hastalıktır ve Ortopoksvirüs ailesine aittir. İnsanlara, enfekte bir kişinin veya hayvanın cilt lezyonları veya vücut sıvılarıyla doğrudan temas yoluyla bulaşır. Bu hastalık, bir zoonotik hastalık yani hayvanlardan insanlara bulaşan bir hastalıktır.
Maymun çiçeği virüsünün belirtileri nelerdir?
Maymun çiçeği virüsünün ilk belirtileri arasında ateş, baş ağrısı, şişlikler, sırt ağrısı ve kas ağrıları yer alır. Ateşin düşmesinin ardından genellikle yüzde başlayıp vücudun diğer bölgelerine, özellikle avuç içleri ve ayak tabanlarına yayılan bir döküntü oluşabilir.
Maymun çiçeği virüsü nereden çıktı?
Maymun çiçeği virüsü, ilk olarak 1950'lerde Orta Afrika'da tespit edilen nadir bir virüstür. Çiçek hastalığına benzer bir hastalığa yol açsa da maymun çiçeği genellikle daha hafif seyreden bir hastalıktır. Uzmanlar, bu nedenle virüsün bulaşma riskinin daha düşük olduğunu belirtmektedir.
Maymun çiçeği virüsü en çok kimlerde görülür?
Bu virüs, Afrika kıtasında belirli bölgelerde daha yaygındır. Özellikle Orta ve Batı Afrika'nın tropikal ve kırsal bölgelerinde daha sık görülmektedir.
Maymun çiçeği Türkiye'de görüldü mü?
Sağlık Bakanlığı, 2024 yılı itibarıyla Türkiye'de maymun çiçeği vakasına rastlanmadığını açıklamıştır. Ancak, 2022 yılında Türkiye'de bir kişide bu virüs tespit edilmiştir.
Maymun çiçeği virüsünün türleri nelerdir?
Maymun çiçeği virüsü iki ana Klada ayrılır. Klad I, daha ciddi hastalıklara ve ölüme neden olabilir. Afrika'da yaşanan bazı salgınlarda, hastaların %10'unda ölüm meydana gelmiştir.
Maymun çiçeği hastalığının aşısı var mı?
ABD'de Mpox hastalığı için kullanılmak üzere 2019 yılında FDA tarafından onaylanmış JYNNEOSTM (Imvamune ve Imvanex adlarıyla da bilinmektedir) isimli aşı bulunmaktadır.
Maymun çiçeği testi nerede yapılır?
Maymun çiçeği virüsü testi, Sağlık Bakanlığı Ankara Halk Sağlığı Laboratuvarı'nda yapılmaktadır. Virüs, solunum salgılarında, kanda ve idrarda tespit edilebilir. Test sırasında biyogüvenlik önlemlerine dikkat edilmelidir.
Maymun çiçeği neden bu ismi almıştır?
Virüs, ilk kez 1958 yılında Danimarka'daki bir laboratuvarda maymunlarda keşfedildiği için "maymun çiçeği" olarak adlandırılmıştır. Ancak virüsün kaynağı maymunlar değil, sincap türleri ve fareler gibi kemirgenlerdir.
Maymun çiçeği virüsü hangi ülkelerde görüldü?
Maymun çiçeği virüsüne rastlanan ülkeler arasında Kongo, Burundi, Kenya ve Ruanda gibi Orta ve Batı Afrika ülkeleri bulunmaktadır.
Maymun çiçeği hastalığından kaç kişi öldü?
2024 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde başlayan ve komşu ülkelere hızla yayılan mpox virüsü nedeniyle 12.000'den fazla vaka tespit edilmiş, en az 524 kişi hayatını kaybetmiştir. Türkiye'de ise 2022 yılında bir kişi maymun çiçeği virüsü ile enfekte olmuştur.
Maymun çiçeği hastalığı insandan insana bulaşır mı?
Evet, maymun çiçeği virüsü enfekte bir hayvandan veya enfekte olmuş bir insandan diğer insanlara bulaşabilir. Virüsle temasın ardından bir kuluçka dönemi yaşanır.
Maymun çiçeği hastalığı kaşıntı yapar mı?
Evet, maymun çiçeği virüsü vücutta döküntülere yol açar ve bu döküntüler kaşıntılı ve ağrılı olabilir. Döküntüler kabuklanarak iyileşir ve bazen iz bırakabilir. Hastalık genellikle 14-21 gün içinde iyileşir.
Maymun çiçeği hastalığı cinsel yolla bulaşır mı?
Evet, maymun çiçeği virüsü, enfekte bir kişiyle öpüşme, cinsel birliktelik gibi yakın temas, damlacıklar yoluyla yayılabilir. Ayrıca, virüs taşıyan kişinin dokunduğu giysi, çarşaf veya havlu gibi eşyaların kullanılması yoluyla da bulaşma riski vardır.
