Batman ile Diyarbakır arasında bulunan Malabadi Köprüsü, Silvan ilçesine 24 kilometre mesafede, 1147 yılında Artuklu Beyliği tarafından inşa edildi. Artuklu dönemi mimarisinin önemli eserlerinden biri olan köprü, geniş kemeri ve özgün süslemeleriyle dikkat çekiyor. Malabadi Köprüsü, dünyanın en geniş kemer açıklığına sahip taş köprülerinden biri olarak biliniyor.
Kemer ve mimari detaylar
Yaklaşık 40 metre uzunluğundaki kemeri ve 19 metre yüksekliğiyle inşa edildiği dönemde büyük bir mühendislik başarısı olarak görülen köprü, toplamda 150 metre uzunluğa sahip. Kemerin her iki yanında, yolcuların dinlenmesi için tasarlanmış küçük odalar bulunuyor. Bu odalar, köprüyü kullananların konaklayabileceği ve kışın soğuktan korunabileceği şekilde düzenlenmiş.
Malabadi Köprüsü’nün üzerindeki aslan, insan figürleri ve geometrik motiflerle bezeli kabartmalar, Artuklu sanatının estetik anlayışını yansıtıyor. Köprü, Orta Çağ'da önemli bir ticaret ve ulaşım noktası olarak kullanılırken, günümüzde hem tarihi bir miras hem de turistik bir cazibe merkezi olarak ziyaretçilerini ağırlıyor.
UNESCO Geçici Miras Listesi'nde
1989 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından restore edilen köprü, özgün yapısını koruyarak modern kullanıma uygun hale getirildi. 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınan Malabadi Köprüsü, hem Türkiye’nin hem de bölgenin tarihi ve kültürel değerlerinin bir sembolü olarak öne çıkıyor.
Efsanelerle yaşayan köprü
Malabadi Köprüsü’nün yapımıyla ilgili halk arasında çeşitli efsaneler anlatılmaktadır. Bunlardan en bilineni, köprünün mimarının yapıyı tamamladıktan sonra "Bir daha böyle güzel bir yapı inşa edemem" düşüncesiyle canına kıydığı yönündeki hikayedir. Bu efsane, köprünün yapım sürecindeki zorlukları ve mimari açıdan ne denli büyük bir başarı olduğunu simgeliyor.
Geçmişten geleceğe bir bağ
Malabadi Köprüsü, tarihi dokusu, etkileyici mimarisi ve yaşattığı efsanelerle Güneydoğu Anadolu'nun en önemli tarihi yapılarından biri olmaya devam ediyor. Geçmişten bugüne uzanan bu köprü, Diyarbakır ve Batman arasında bir geçiş noktası olmasının ötesinde, kültürel mirasın ve bölgenin tarihine dair önemli bir sembol olarak varlığını sürdürüyor.
Diyarbakır’a mı yoksa Batman’a mı bağlı?
Malabadi Köprüsü, idari olarak Diyarbakır’ın Silvan ilçesine bağlıdır. Ancak, köprünün coğrafi konumu Batman Çayı üzerinde yer aldığından, Diyarbakır ile Batman illeri arasında bir geçiş noktası oluşturmaktadır. Silvan ilçesine yaklaşık 24 kilometre mesafedeki bu tarihi köprü, Diyarbakır il sınırları içinde bulunuyor.Malabadi Köprüsü’nün nereye ait olduğu konusu, uzun süre Diyarbakır ve Batman arasında tartışma konusu olmuştur. Sonuç olarak, Malabadi Köprüsü’nün idari olarak Diyarbakır’ın Silvan ilçesine bağlı olduğu kesinleşmiştir ve tescili bu yönde yapılmıştır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın tarihi köprüler ve eserler listesinde de Malabadi Köprüsü, Diyarbakır il sınırlarında yer alan bir eser olarak geçmektedir. Batman’a olan yakınlığı nedeniyle Batman ili tarafından da sahiplenilmek istense de, köprünün resmi olarak Diyarbakır’a ait olduğu tescillenmiştir.