Suriye’de 8 Aralık’ta Beşar Esad’ın devrilmesinin ardından, Kürt siyasi aktörleri yeni yönetimle yapılan anlaşma çerçevesinde federalizm talebini ilk kez resmen gündeme getirdi. Reuters’a konuşan kaynaklara göre, Kürt gruplar, federal, çoğulcu ve demokratik bir yapı üzerinde uzlaşma sağladı. Nisan ayı sonunda bu ortak vizyonun kamuoyuna açıklanması bekleniyor.
Kürt siyasi liderlerinden Badran Jia Kurd, Kürt partilerinin federal bir sistem önermeyi kabul ettiklerini belirtti ve her bölgenin idari, siyasi ve kültürel özgünlüğünün korunmasını talep etti. Ayrıca, yerel yasama meclislerinin, yürütme organlarının ve bölgeye bağlı güvenlik güçlerinin anayasal güvence altına alınması gerektiğini vurguladı.
Bu yeni vizyon, PYD (Partiya Yekîtiya Demokrat) ve ENKS (Suriye Kürt Ulusal Konseyi) gibi daha önce ayrı hareket eden iki büyük Kürt grubunun ortaklaşa düzenlediği bir toplantı sonucunda şekillendi. ENKS Başkanı Süleyman Oso, federalizmin “Suriye’nin birliğini korumanın en iyi yolu” olduğunu ifade etti.
Kürt gruplar, geçiş dönemindeki Suriye yönetimiyle yapılan anlaşmalar çerçevesinde çoğulculuğun hayata geçirilmesini bekleseler de, geçici yönetimin vaatlerini yerine getirmediğini savunuyor. Özellikle, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara'nın hazırladığı anayasa taslağında, sadece Arapçanın resmi dil olarak kabul edilmesi ve İslam hukukunun temel yasa kaynağı ilan edilmesi, Kürtler tarafından dışlayıcı olarak yorumlanıyor.
Geçici yönetimin federalizme karşı durduğunu belirten Şara, daha önce yaptığı bir açıklamada, federal sistemin Suriye’nin çıkarına olmadığını ve halk nezdinde karşılık bulmadığını savunmuştu.
Kürt gruplar, 14 yıllık iç savaş boyunca ülkenin dörtte birinde fiili bir özerklik sağladı. ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) öncülüğünde kurulan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (Rojava), geçtiğimiz ay Şam ile mutabakata varmış ve bölgesel yapıların merkezi yönetime entegrasyonunu kabul etmişti. Ancak, Batı Suriye’deki Nusayri (Alevi) sivillere yönelik saldırılar ve yeni yönetimin İslamcı ve merkeziyetçi politikaları, Kürtlerin federalizm talebini yeniden gündeme getirmelerine neden oldu.
