ÖZEL HABER - Halide GÜNEŞ
Diyarbakır’ın Sur ilçesinde bulunan tarihi Çarşıya Şewiti, bir zamanlar canlı ve hareketli günler yaşarken, şimdi adeta bir durgunluk dönemine girdi. Çarşıda kıyafet ticareti yapan Mehmet Akyol, burada işlerin nasıl ilerlediğini, tüketicilerin alım güçlerindeki düşüşün pazarın etkilenmesine nasıl neden olduğunu aktardı. Özellikle düşük gelirli kesimlerin rağbet ettiği pazarda, alıcı sayısındaki düşüş ve artan kıyafet fiyatları esnafı zor durumda bırakmış durumda.
ÇARŞININ TARİHİ VE BUGÜNKÜ DURUMU
Çarşıya Şewiti, Kürtçede "yanmış, küle dönmüş çarşı" anlamına geliyor ve bu ismin ardında, Diyarbakır'ın tarihindeki bazı derin izler yatıyor. Çarşıda, çoğunlukla kullanılmayan kıyafetler satılıyor. Eski ve yeni, bazen markalı bazen markasız giysiler uygun fiyatlarla buradaki tezgahlarda yer buluyor. Mehmet Akyol, “Bu kıyafetleri ağırlıkla kapıcılar getiriyor. Ayrıca, bazıları dışarıda alıyor, bazıları da pazardan alıp getiriyor,” diyerek, kıyafetlerin temin edilme şekli hakkında bilgi verdi.
Ancak son dönemde, bu eski ve ikinci el kıyafetlere bile talep neredeyse hiç kalmamış durumda. Akyol, “Zaten uygun fiyata sattığımız için, iş de yok. Şu an, 15-20 gündür işler tıkandı. Kimse gelip almıyor,” diye belirtti. Bu çarşının her geçen gün daha az rağbet görmesinin ardında, alım gücündeki düşüş kadar kıyafet fiyatlarının da etkisi büyük.
ALIM GÜCÜNDEKİ DÜŞÜŞ: İNSANLAR UZUN SÜRE AYNI KIYAFETLERİ KULLANIYOR
Akyol’un aktardığına göre, kıyafetlerin fiyatları yükseldikçe, birçok kişi eskisini daha uzun süre kullanma yoluna gidiyor. “Bir ayakkabıyı bir sene giyen insan, şimdi iki sene giyiyor. Çünkü yenisini almak için yeterli parası yok,” diyen Akyol, insanların eski kıyafetleri yıpratmadan kullanma eğiliminde olduğunu belirtti. Eskiden sıklıkla yenisi alınan ürünler, artık daha uzun süre kullanılıyor.
Akyol, “Millet eski kıyafetlerini sonuna kadar giyiyor. Çünkü sıfır almak için gücü yetmiyor,” diyerek, alıcıların artık eskisini kullanmak zorunda kalmalarının, pazar üzerindeki olumsuz etkisini vurguluyor.
FİYATLAR YÜKSELDİ, ALICILAR AZALDI
Çarşıdaki kıyafetlerin fiyatları, markasına göre 50 TL ile 150 TL arasında değişiyor. Ancak Akyol, fiyatların düşük olmasına rağmen talebin neredeyse yok denecek kadar azaldığını belirtiyor. “Pazarda herkes uygun fiyatla satış yapıyor, ama kimse alışveriş yapmaya gelmiyor,” diyor. Bu durumu, alıcı sayısındaki azalmaya ve alım gücündeki düşüşe bağlayan Akyol, bu krizin, çarşıda iş yapan esnafı zora soktuğunu ifade etti.
Pazarda yalnızca köylü ve işçi kesiminin kıyafet alımı yaptığına dikkat çeken Akyol, şehir içinden talep olmadığını belirtiyor. Özellikle markalı kıyafetlerin fiyatları düştükçe, pazarda "uyanık" olarak tabir edilen alıcıların ortaya çıktığını söylüyor. Ancak bu durumun, genel olarak kıyafet satışlarını etkilemediğini vurguladı.
PAZARIN GELECEĞİ VE ESNAFIN BEKLENTİLERİ
Esnafın en büyük beklentisi, kıyafet satışlarının daha hareketli hale gelmesi için iş sezonunun açılması. Mehmet Akyol, “İş sezonu açılsa, yine talep olur. Ama şu an işler durdu. İnsanlar eski kıyafetleri kullanmaya devam ediyorlar, yenisini almak için paraları yok,” diyerek, ekonominin yavaşlamasının etkilerinin ne denli büyük olduğunu anlatıyor. Sezonluk alımların pazarın yeniden canlanmasına yol açabileceğini belirten Akyol, bir türlü canlanmayan bu piyasadan umutlu olmadığını belirtti.
Esnaf, tüm bu zorluklara rağmen kıyafetlerini uygun fiyatlarla satmaya devam etmeye çalışıyor. Ancak bu çarşının geçmişteki canlılığını yeniden kazanıp kazanamayacağı, ekonomik şartların ne denli iyileşeceğine bağlı gibi görünüyor. Şu an için düşük alım gücü ve fiyatların yüksekliği, pazarın geleceğini belirsiz kılıyor.
ESNAF ZOR DURUMDA, ÇARŞIDA CANLANMA BEKLENİYOR
Diyarbakır’ın tarihi Çarşıya Şewiti’nde esnafın karşı karşıya olduğu zorluklar, sadece bir bölgenin değil, tüm Türkiye’nin ekonomik sıkıntılarından etkileniyor. Alım gücü düşen vatandaşlar, eski kıyafetleri uzun süre kullanma yoluna giderken, esnaf da düşen talepten dolayı zor günler geçiriyor. Şu an çarşıda işler durmuşken, esnaf işlerin yeniden hareketlenmesi ve daha çok talep görmesi için umutla sezonun açılmasını bekliyor.
