Türkiye’nin yakın tarihinde önemli bir yere sahip olan çözüm süreci, geçmişte barışı tesis etmek amacıyla başlatılmış ancak çeşitli nedenlerle sona ermişti.
Bugünlerde ise çözüm süreci yeniden gündeme geldi; yeni görüşmelerin başladığı ve taraflar arasında temasların kurulduğu belirtiliyor. Türkiye’nin geçmiş deneyimlerinden yola çıkarak sürecin nasıl ilerleyeceği merakla bekleniyor.
Peki, çözüm süreci ilk kez nasıl başlamış ve nasıl sona ermişti, neler olmuştu? Sürece dair merak edilenleri sizler için derledik.
Türkiye’nin son yıllarda yaşadığı en kritik süreçlerden biri olan çözüm süreci, resmi olarak 2012’nin sonlarına doğru başladı. Ancak öncesinde yaşanan bazı gelişmeler, süreci doğrudan etkiledi.
2012 yılı boyunca hem KCK operasyonları hem de MİT krizleri yaşanmış, bu olaylar devlet içindeki dengeleri ve Kürt meselesine yönelik bakış açısını derinden etkilemişti. Aynı yılın sonlarına doğru ise dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Milli İstihbarat Teşkilatı’nın Abdullah Öcalan ile görüşmeler yürüttüğünü kamuoyuna duyurdu.
ÇÖZÜM SÜRECİ NASIL BAŞLADI?
Çözüm süreci, 28 Aralık 2012 tarihinde Erdoğan’ın Öcalan’a ziyaretlerin başladığını açıklamasıyla resmen gündeme geldi.
3 Ocak 2013’te Ahmet Türk ve Ayla Akat Ata, İmralı’ya giderek Öcalan ile doğrudan görüştü. Bu ziyaret, İmralı Süreci’nin başlangıcı oldu.
Sürece kamuoyu desteği sağlamak amacıyla 2013’te “Akil İnsanlar Heyeti” kuruldu. Abdullah Öcalan’ın 21 Mart 2013’te Diyarbakır Nevruz kutlamalarında okunan mektubuyla PKK’ya sınır dışına çekilme ve silah bırakma çağrısı yapıldı.
Mayıs 2013 itibarıyla PKK’lılar Türkiye topraklarından çekilmeye başladı. Aynı yılın sonbaharında, çözüm sürecinin hız kesmeye başladığı gözlendi. Demokratikleşme paketleri açıklansa da taraflar arasında güven bunalımı oluştu.
SÜREÇ NASIL İLERLEDİ?
2013 ve 2014 boyunca inişli çıkışlı şekilde devam eden süreçte, zaman zaman umut verici adımlar atıldı. Ancak özellikle Kobani olayları (6-8 Ekim 2014) süreci büyük ölçüde sarstı.
Kobani protestoları sırasında Türkiye genelinde şiddet olayları yaşandı ve onlarca insan hayatını kaybetti.
2015 Şubat ayında Dolmabahçe Mutabakatı ile taraflar 10 maddelik bir çözüm planı üzerinde ortaklaştıklarını duyurdu. Bu gelişme sürece yönelik en somut adım olarak değerlendirildi.
Ancak kısa bir süre sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dolmabahçe Mutabakatı’na destek vermediğini açıklayarak süreçte ciddi bir kırılmaya yol açtı. Seçim atmosferine girilmesi ve siyasi kutuplaşmanın artması da sürecin ilerlemesini iyice zorlaştırdı.
ÇÖZÜM SÜRECİ NASIL SONA ERDİ?
7 Haziran 2015 seçimlerinde HDP barajı aşarak Meclis’e girdi, ancak AK Parti tek başına iktidar olamadı.
Bu seçim sonrası siyasi kriz ortamı doğarken, 20 Temmuz 2015’te Suruç’ta meydana gelen IŞİD saldırısı ve ardından yaşanan Ceylanpınar’da polislerin öldürülmesi olayı, çatışmalı süreci tekrar başlattı.
24 Temmuz 2015’te Türkiye, PKK hedeflerine yönelik büyük bir hava harekatı düzenledi ve çözüm süreci fiilen sona erdi.
Sonrasında Güneydoğu’da hendek çatışmaları başladı ve süreç, yoğun askeri operasyonlarla tamamen kapandı.
